Inflacja
Inflacja – jest to proces wzrostu przeciętnego poziomu cen. We współczesnej gospodarce występuje powszechnie, choć z różnym nasileniem w poszczególnych krajach.
Inflacja obliczana jest w oparciu o:
- badania cen towarów i usług konsumpcyjnych na rynku detalicznym,
- badania budżetów gospodarstw domowych, dostarczającego danych o przeciętnych wydatkach na towary i usługi konsumpcyjne; dane te wykorzystywane są do opracowania systemu wag.
Przyczyny inflacji:
- niezrównoważony budżet państwa
- gwałtowny wzrost kosztów produkcyjnych
- przeinwestowanie gospodarki
- wadliwa struktura gospodarki
- długookresowe dodatnie saldo bilansu handlowego
- nadmierne zwiększanie podaży pieniądza
Skutki inflacji:
- Redystrybucja siły nabywczej na korzyść emitującego pieniądz, kosztem reszty użytkowników.
- spadek wartości zobowiązań i wierzytelności
- osłabienie wiarygodności państwa u wierzycieli
- dodatkowe koszty zmian cen (tzw. koszty zmiany menu)
- niechęć przedsiębiorców do podejmowania inwestycji
- dewaluacja waluty krajowej
- zakłócenie w systemie finansowym na skutek dużych zmian cen papierów wartościowych
W zależności od poziomu stopy inflacji rozróżniamy:
- inflację pełzającą – nie przekracza 5% rocznie,
- inflację umiarkowaną (kroczącą) – oscyluje w granicach 5–10% rocznie,
- inflację galopującą – roczny wzrost cen według stopy dwu- albo trzycyfrowej, od 50% w górę,
- hiperinflację – miesięczny wzrost cen przekracza 150%.
W zależności od kryterium przyczyny rozróżniamy inflację:
- wewnętrzna – jej przyczyny tkwią w gospodarce danego kraju
- importowana – wywołuje ją wzrost cen towarów sprowadzanych z zagranicy
- endogeniczna – przez reakcję łańcuchową, spowodowaną reakcją poszczególnych grup społecznych na zmiany relacji wynagrodzeń
- egzogeniczna – wywołują ją czynniki zewnętrzne, np. klęska nieurodzaju
- popytowa – spowodowana wzrostem popytu
- kosztowa – spowodowana wzrostem kosztów produkcji
- pieniężna – spowodowana przez nadmierną emisję pieniądza
- budżetowa – generowana przez nadmierny wzrost wydatków rządu
- kredytowa – spowodowana przez podmioty kreujące nadmierny poziom strumienia pieniężnego (kredytowego)
- płacowa – jej przyczyną jest wzrost płac i wynagrodzeń przewyższający wzrost wydajności pracy
W zależności od kryterium przejawiania się oraz skutków rozróżniamy inflację:
- otwarta
- tłumiona
- jawna
- ukryta
Inflacja – jest to proces wzrostu przeciętnego poziomu cen. We współczesnej gospodarce występuje powszechnie, choć z różnym nasileniem w poszczególnych krajach.
Walka z inflacją
Ograniczenie inflacji lub przeciwdziałanie jej wystąpieniu wymaga odpowiedniej polityki państwa w zakresie kształtowania dochodów społeczeństwa, ograniczania deficytu budżetowego (polityka fiskalna), kontroli emisji pieniądza przez bank centralny i kreacji pieniądza kredytowego przez banki komercyjne (polityka monetarna).